ΛΙΒΑΔΙ ΟΛΥΜΠΟΥ
Εκεί όπου σμίγουν ο Όλυμπος, τα Πιέρια και τα Καμβούνια βρίσκεται αμφιθεατρικά χτισμένο ένα από τα γραφικότερα βλαχοχώρια του Νομού Λάρισας. Στα λιθόστρωτα καλντερίμια οι κάτοικοί του εξακολουθούν να ζουν στα χνάρια των προγόνων τους, ατενίζοντας τις ανεμοδαρμένες κορυφές του Ολύμπου. Σκαρφαλωμένο στις νοτιοανατολικές πλαγιές του Τιτάρου, σε υψόμετρο 1.200 μ., κατέχει μια εξαιρετικά προνομιακή θέση. Η απρόσκοπτη θέα των επιβλητικών ορεινών όγκων του Ολύμπου αιχμαλωτίζει μονομιάς τη ματιά του ταξιδιώτη. Γι΄ αυτό το μοναδικό θέαμα, αλλά και επειδή ο Τίταρος ενώνεται ουσιαστικά με το «βουνό των θεών» στη θέση Παλιοδέρβενο, ο οικισμός ονομάζεται Λιβάδι Ολύμπου. Η θέα του Λιβαδίου προς κάθε κατεύθυνση είναι μαγευτική. Προς την ανατολή προβάλλουν οι κορυφές του Ολύμπου, του Μύτικα και του Θρόνου του Δία, με τις πλαγιές του. Προς το νότο και δυτικά ο ορίζοντας είναι θαυμάσιος και διευρύνεται μέχρι τον Κόζιακα και την Πίνδο. Ολόγυρα καταπράσινα λιβάδια, στρογγυλοί κατάφυτοι λόφοι και κιτρινωπές βουνοκορφές σχηματίζουν μια προστατευτική «αγκαλιά», όπου «φωλιάζει αυτό το στολίδι».
Το Λιβάδι διατηρεί τη γραφικότητά του και τις παραδόσεις του, που τις
έλκει από τη βλάχικη καταγωγή των κατοίκων του. Οι κάτοικοι ασχολούνται με τη
γεωργία, κτηνοτροφία, επαγγελματικές - βιοτεχνικές, δασικές, οικοδομικές και
τυροκομικές εργασίες.
Η ιστορία της ίδρυσής του δεν είναι γνωστή. Μερικοί υποστηρίζουν ότι
κατέχει τη θέση της Δωδώνης που μνημονεύει ο Ομηρος. Σύμφωνα με τους
ιστοριογράφους και περιηγητές, ο χρόνος ίδρυσης του οικισμού, που
χαρακτηριστικά αποκαλείται Βλαχολίβαδο, εντοπίζεται μεταξύ του 10ου και του
11ου αιώνα, στη σημερινή του θέση.
Η Δημοτική Κοινότητα Λιβαδίου σύμφωνα με την απογραφή του έτους 2011,
αριθμεί περίπου τους 2250 μόνιμους κατοίκους και υπάγεται στον
καλλικρατικό Δήμο Ελασσόνας. Οι κάτοικοι στην πλειονότητά τους
ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Οι Λιβαδιώτες, φημίζονται
για τη μεγάλη παραγωγή σε κρέας και τυροκομικά, καθώς και για τα περίφημα
«σκουτιά», τα ρούχα από μαλλί των ζώων. Τροφοδότησαν τις εμποροβιοτεχνικές
τάξεις της Ελασσόνας και της Μακεδονίας γενικότερα. Υπήρξαν περίφημοι έμποροι - έστελναν σκουτιά μέχρι την Τεργέστη - αλλά και καλοί ποιμένες.
Υπήρξαν όμως και επαναστάτες, όπως οι φοβεροί κλεφταρματωλοί Λαζέοι ή όπως ο
γνωστός επαναστάτης φιλικός Γιωργάκης Ολύμπιος. Τα χρόνια της δουλείας,
κατέφυγαν στο Λιβάδι Ελληνες από τις περιοχές της Θεσσαλίας και της Μακεδονίας,
με αποτέλεσμα να γίνει λίκνο ελεύθερων ανθρώπων. Από τότε αρχίζει και η φωτεινή
πορεία των κλεφτών και αρματωλών.
Σπουδαίοι δάσκαλοι του Γένους πέρασαν από το σχολείο των «Κοινών
Γραμμάτων» του Λιβαδίου, ενώ στα μέσα του 19ου αι. λειτούργησε και το
παρθεναγωγείο. Το Λιβάδι δοκιμάστηκε ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της
γερμανοϊταλικής κατοχής (1941-1944).
Το χωριό δέχτηκε το τελειωτικό χτύπημα από τις πυρκαγιές των
Γερμανών. Στη δεκαετία του 50 και παλαιότερα, το Λιβάδι ήταν ένα από
τα σημαντικότερα παραθεριστικά κέντρα της Θεσσαλομακεδονίας, γνωστό για το
υγιεινό του κλίμα και την αγνότητα των προϊόντων του.
Σήμερα ο ορειβάτης και ο πεζοπόρος φυσιολάτρης μπορεί να θαυμάσει στο
Λιβάδι τα πυκνά δάση από μαύρη πεύκη, οξιές και δρύες που απλώνονται μπροστά
στα μάτια του. Το άλσος με τη εκκλησία του Αγ. Αθανασίου, τα πανύψηλα πεύκα και
έλατα και τη θέα σε όλο το Λιβάδι. Ιδανικός τόπος αναψυχής με πλούσια νερά και
ξεχωριστή θέα είναι η τοποθεσία Σάλτσι.
Η κορυφή Σάπκα (1.700 μ.) η ψηλότερη του Τίταρου και με 10.000 στρέμματα
έκταση περιτριγυρισμένη από άγριο παρθένο δάσος οξιάς και η κορυφή του Προφήτη
Ηλία 1.370 μ., όπου είναι χτισμένο και το ομώνυμο ξωκλήσι, με μοναδική και
πανοραμική θέα του χωριού, χαρίζουν άπλετη θέα στον Ολυμπο και τον Περραιβικό
κάμπο.
Λίγο πιο πέρα βρίσκονται οι Μπιστιριές (1.400 μ.) βράχοι μεγάλοι κι
απότομοι, ένα «μπαλκόνι» μοναδικό της φύσης απ' όπου η θέα είναι μοναδική. Ολα
τα βουνά, βόρεια της κωμόπολης είναι κατάφυτα με πυκνές συστάδες οξιάς και
μερικώς από έλατα και πεύκα. Η πλούσια πανίδα τους περιλαμβάνει λύκους,
αλεπούδες, αγριογούρουνα, ζαρκάδια και άλλα. Από το χωριό διέρχεται το
Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Ε4. Ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει το όμορφο φυσικό
περιβάλλον με ποδήλατο βουνού και με άλογα.
Την αυθεντική, ανεπιτήδευτη ομορφιά του Λιβαδίου θα ανακαλύψει ο
επισκέπτης και όταν περιδιαβεί τα λιθόστρωτα καλντερίμια του. Πέτρινα διώροφα
σπίτια κτισμένα το ένα κοντά στο άλλο, με τα καυσόξυλα στοιβαγμένα στις αυλές ή
στα σοκάκια. Μικρές πλατείες με πλατάνια, παλιά αρχοντικά, που μαζί με τα
υπόλοιπα παλιά οικοδομήματα συνθέτουν την παραδοσιακή αρχιτεκτονική του τόπου.
Παλαιότερα στο Λιβάδι υπήρχαν πολλά αρχοντόσπιτα, αλλά σήμερα σώζεται μόνο του
Ταζέ, που έχει κηρυχθεί διατηρητέο.
Εκτός από τη διατήρηση της αρχιτεκτονικής του φυσιογνωμίας, το Λιβάδι
ξεχωρίζει για τις παλιές εκκλησίες του, που αποτελούν πραγματικά διατηρητέα
μνημεία. Δίπλα στην εκκλησία της Παναγίας είναι κτισμένο το Βυζαντινό Μουσείο. Το
Λαογραφικό Μουσείο κουβαλάει ένα κομμάτι της ένδοξης ιστορίας και της παράδοσης
του τόπου, είναι η διώροφη κατοικία, στην κεντρική πλατεία, όπου γεννήθηκε ο Γ.
Ολύμπιος.
Αναμνήσεις παλαιότερων εποχών ξυπνάνε οι 20 νερόμυλοι, το μονότοξο
πέτρινο γεφύρι του 17ου αι. και οι βρύσες του 17ου αι. που υπάρχουν στην
πλατεία της κωμόπολης, στο Χοροστάσι και στην εκκλησία της Αγ. Τριάδας.
Το Λιβάδι σφύζει από ζωή. Στην πλακόστρωτη πλατεία με τον υπεραιωνόβιο
πλάτανο, φυτεύτηκε το 1788, ακόμη και σήμερα, μετά από περίπου δυόμισι
ολόκληρους αιώνες, συνεχίζει να χαρίζει απλόχερα τη σκιερή δροσιά του,
συγκεντρώνονται τα μαγαζάκια, τα παραδοσιακά καφενεία και οι ταβέρνες, αλλά και
οι Λιβαδιώτες για τα ψώνια της ημέρας. Οι επισκέπτες μπορούν να προμηθευτούν
ένα πλήθος τοπικών προϊόντων εξαιρετικής ποιότητας. Κρέατα και γαλακτοκομικά
προϊόντα, γλυκά του κουταλιού, την ξακουστή πουτίγκα Λιβαδίου, υφαντά, καθώς
επίσης το λιβαδιώτικο τσίπουρο, που χαριτολογώντας οι κάτοικοι το ονομάζουν «το
ιαματικό τσίπουρο Λιβαδίου».
Το Λιβάδι Ολύμπου είναι μαγευτικό κάθε εποχή. Εκείνο που δεν αφήνει
ασυγκίνητο κανέναν, είναι η απερίγραπτη εικόνα του Ολύμπου με τις
συννεφοσκέπαστες βουνοκορφές του να ορθώνονται, λες και προσπαθούν να
προστατέψουν, από το πέρασμα του χρόνου, αυτή την αυθεντική γωνιά του Νομού
Λάρισας.
Λαϊκή αρχιτεκτονική
Η Λιβαδιώτικη αρχιτεκτονική και ειδικότερα το λιβαδιώτικο σπίτι ως χώρος
και λειτουργία «γεννήθηκε» μέσα από τον ίδιο τον τόπο και τις ανάγκες του. Η
ιδιαιτερότητά της οφείλεται τόσο στους παραδοσιακούς χαρακτήρες της δομής και
κατασκευής των σπιτιών του όσο και στον ανθρωποκεντρικό πολεοδομικό του
χαρακτήρα, που λειτουργεί καταλυτικά έτσι ώστε ο κάτοικος να αισθάνεται ασφαλής
και άρρηκτο μέλος της κοινωνίας και του φυσικού κόσμου. Οσον αφορά τον
πολεοδομικό χαρακτήρα του Λιβαδίου, το χωριό είναι ένας πυκνοδομημένος και,
λόγω των περιορισμένων προσπελάσεων, κλειστός οικισμός. Τα αρχιτεκτονικά
χαρακτηριστικά αφορούν καθαρά τα κύρια υλικά δόμησης, που είναι τα φυσικά υλικά
της περιοχής: η πέτρα, το ξύλο, το αργιλικό χώμα. Η διάρθρωση του σπιτιού
αναφέρεται στη μορφοποίηση και λειτουργία του λιβαδιώτικου σπιτιού, που
εκφράζεται ως τύπος διώροφου σπιτιού με χώρους διαμονής στον όροφο και
βοηθητικούς στο υπόγειο, χώρους που στη διαμόρφωσή τους κυριαρχεί το βλάχικο,
λιβαδιώτικο, σκληραγωγημένο στοιχείο. Το ξηρό κλίμα και ο δυνατός άνεμος έχουν
δυνατά τα σημάδια τους στη λαϊκή αρχιτεκτονική του Λιβαδίου. Τα σπίτια
σκεπάζονται με σχιστόπλακες για προστασία από το δυνατό άνεμο αλλά και γιατί ενώ
αυτές αφθονούν στη γύρω περιοχή τα κεραμίδια ήταν για τον τόπο ήταν είδος
πολυτελείας. Τα ζευκτά είναι απλά και τα ξύλα τους ακατέργαστα συνήθως από
οξιά. Η πέτρα, το ξύλο, το αργιλικό χώμα και η σχιστόπλακα -άφθονα και εγχώριας
παραγωγής υλικά δομής- συνθέτουν το τοπικό χρώμα το τόσο χαρακτηριστικό στην
αρχιτεκτονική του χωριού. Το σίδερο χρησιμοποιείται ελάχιστα, ενώ ο ασβέστης
είναι σπάνιος, γιατί είναι σπάνια και τα ασβεστολιθικά πετρώματα στην περιοχή, έτσι η ξερολιθιά δεσπόζει στην τοιχοποιία του χωριού.
Πηγή: https://www.livadi.gr/
| Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε στις παρακάτω ιστοσελίδες: |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου